Wyczuj puls Mazowsza

Pod takim hasłem 15 września bieżącego roku odbyło się uroczyste otwarcie ścieżki przyrodniczo – edukacyjnej wybudowanej na zielonych terenach Instytutu „Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka” (IPCZD) w Warszawie - Międzylesiu. Pomysłodawcą i twórcą tego wyjątkowego projektu był Zespół Szkół Specjalnych nr 78 im. Ewy Szelburg - Zarembiny działający przy Instytucie. W wydarzeniu uczestniczyła również Fundacja PKO Banku Polskiego - jeden z partnerów i darczyńców wspierających realizację projektu. Chcąc propagować podobne inicjatywy oraz wyrazić swój podziw dla organizacji całego przedsięwzięcia, przedstawiamy krótką relację z tego, co działo się na terenie IPCZD podczas inauguracji nowego szlaku.

Historia projektu sięga ubiegłego roku, kiedy powstała idea stworzenia ścieżki, a nasza Fundacja otrzymała zaproszenie do współudziału w przedsięwzięciu pt. „Wyczuj puls Mazowsza”. Ten edukacyjno-przyrodniczy projekt poświęcony przyrodzie, historii i kulturze Mazowsza, został przygotowany z myślą o małych pacjentach Instytutu. Pomysłodawcy chcieli w ten sposób stworzyć najmłodszym możliwość uczestniczenia w takich samych zajęciach, jakie kierowane są do ich zdrowych rówieśników. Dla przewlekle chorych dzieci, które przyjeżdżają do Instytutu z całej Polski zaplanowano wybudowanie na terenie przylegającym do szpitala ścieżki przyrodniczej z tablicami dydaktycznymi, ogródkiem meteorologicznym, ścieżką zmysłów, śródleśną łąka oraz wiatą edukacyjną do prowadzenia zajęć  - wszystko to dostosowane do potrzeb niepełnosprawnych dzieci.

Niewątpliwe mocną stroną przedstawionego projektu były nie tylko kompleksowa odpowiedź na potrzeby  chorych i niepełnosprawnych dzieci oraz dążenie do poszerzenia ich wiedzy na temat Mazowsza, ale także zaangażowanie w projekt uczniów z okolicznych szkół oraz społeczności lokalnej warszawskiej dzielnicy Wawer. Przedstawiony pomysł ścieżki przyrodniczej stał się szansą przeprowadzenia atrakcyjnych zajęć w plenerze i bezpośredniego doświadczenia bogactwa otaczającego środowiska dla najmłodszych oraz doskonałą okazją do integracji dla dorosłych mieszkańców okolicznych terenów.

Fundacja PKO Banku Polskiego, od samego początku widząc ogromny potencjał opisywanego przedsięwzięcia bez wahania postanowiła wesprzeć projekt i przekazać środki na przygotowanie tablic edukacyjnych informujących o walorach przyrodniczych Międzylesia i okolic.

Realizacja projektu rozpoczęła się wraz z początkiem 2012 roku od ogłoszenia konkursu plastycznego na nazwę i logo ścieżki wśród podopiecznych Centrum Zdrowia Dziecka i uczniów wawerskich szkół. Dzieci z Zespołu Szkół Specjalnych nr 78 przeprowadziły wywiady z ogrodnikami pracującymi na terenie IPCZD na temat drzew i krzewów typowych dla przyrody Mazowsza, a także gatunków występujących bezpośrednio na terenie Instytutu. Na podstawie zgromadzonych informacji mali znawcy mazowieckiej flory przygotowali projekty opisów, które następnie skonsultowali z ekspertami z Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, w efekcie czego powstały ostateczne wersje tablic.

Podczas zorganizowanego 15 września spotkania w Międzylesiu, jeszcze przed uroczystym otwarciem ścieżki przyrodniczej, wszystkie dzieci mogły uczestniczyć w licznych, zaplanowanych z myślą o nich warsztatach edukacyjnych, dzięki którym miały okazję sprawdzić swoją wiedzę na temat Mazowsza oraz przyswoić nowe ciekawostki. Organizatorzy stanęli na wysokości zadania i zapewnili wszystkim maluchom szereg atrakcji, takich jak prelekcje na temat przyrody Mazowsza prowadzone przez edukatorów z Mazowieckiego Parku Krajobrazowego czy warsztaty przyrodnicze „Wędrujące laboratoria przyrody” prowadzone przez studentów - wolontariuszy z Uniwersytetu Przyrodniczo - Humanistycznego w Siedlcach. Dzięki współpracy z Mazowieckim Centrum Kultury i Sztuki dla zainteresowanych przygotowano warsztaty artystyczne „Mazowiecka przyroda i kultura w technice decoupage”, podczas których uczestnicy poznali m.in. tradycyjną wycinankę mazowiecką oraz zaznajomili się z ludową tradycją rękodzieła artystycznego na Mazowszu. Część dzieci pojechała na wycieczkę do Muzeum Etnograficznego w Warszawie, gdzie przygotowano dla nich lekcję muzealną poświęconą wycinance kurpiowskiej i łowickiej, zaś inni chętni uczestniczyli w specjalnie zorganizowanej wyprawie do rezerwatu „Na Torfach”, w czasie której mogli z bliska obserwować bogactwo i piękno przyrody Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Cały program wzbogacono o konkurs literacki „Mazowieckie ry(t)my” oraz plastyczny o tajemniczej nazwie „W mazowieckiej kapsule czasu”, w których udział mogły wziąć dzieci z ZSS  nr 78 i innych placówek oświatowych dzielnicy Wawer.

O to, aby przygotowana ścieżka nie była tylko jednorazową atrakcją zadbali uczniowie oraz nauczyciele Zespołu Szkół Specjalnych działającego przy Instytucie, którzy opracowali scenariusze do zajęć terenowych z wykorzystaniem poszczególnych elementów przygotowanej wcześniej trasy przyrodniczej. Praca, jaką dzieci włożyły w realizację projektu, zaowocowała zdobyciem przez nich dodatkowych umiejętności nie tylko czysto teoretycznych, ale również takich jak umiejętność pracy zespołowej oraz uwrażliwienie na potrzeby społeczności lokalnej, w której mieszkają na co dzień.

Samo otwarcie ścieżki odbyło się pod nazwą „II Piknik Ekologiczno-Naukowy”, podczas którego zaprezentowano prace wykonane przez uczestników warsztatów, wręczono nagrody laureatom konkursu plastycznego i literackiego oraz przeprowadzono terenową grę przyrodniczą opracowaną przez Pracownię Nauki i Przyrody. Wszyscy uczestnicy pikniku mogli również cieszyć się atrakcjami przygotowanymi przez wystawców na specjalnych stanowiskach zorganizowanych przez Kampinowski Park Narodowy, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistycznych w Siedlcach oraz innych partnerów projektu.

Warto na koniec podkreślić, że pomysłodawcy projektu nie poprzestają tylko na tych rozwiązaniach, które już zostały oddane do użytku dla pacjentów IPCZD oraz dzieci z okolicznych szkół. Kolejnym etapem planowanych prac ma być dostosowanie ścieżki do potrzeb dzieci niewidomych i słabowidzących poprzez opisanie wszystkich tablic za pomocą alfabetu Braille’a.